Σάββατο 15 Αυγούστου 2009

Δεκαπενταύγουστος


To "Πασχα" του καλοκαιριού...

«Πάσχα» του καλοκαιριού αποκαλούν οι πιστοί τον Δεκαπενταύγουστο, καθώς η «Παρθένος Μαρία» είναι το ιερότερο πρόσωπο της Ορθοδοξίας.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας με πατροπαράδοτα έθιμα. Πλήθος κόσμου συρρέει στις εκκλησίες για να προσκυνήσει και να λάβει τις ευλογίες Της, αλλά και να ακολουθήσει τις περιφορές των θαυματουργών εικόνων Της. Περισσότερες από χίλιες είναι οι ονομασίες που έχει η Παναγία. Αμέτρητες, οι παραδόσεις και τα θαύματα που πιστεύει ο θυμόσοφος λαός μας. Σε κάθε γωνιά της επαρχίας υπάρχει και μία θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

ΤΗΝΟΣ: Η Μεγαλόχαρη αποτελεί κάθε χρόνο πανελλήνιο προσκύνημα, καθώς χιλιάδες προσκυνητές κατακλύζουν το νησί για να εκπληρώσουν το τάμα τους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που διανύουν ολόκληρη την απόσταση από το λιμάνι μέχρι την είσοδο της εκκλησίας της Θεοτόκου γονατιστοί, περνώντας κάτω από τον επιτάφιο με την εικόνα της Μεγαλόχαρης.
Το αποκορύφωμα της γιορτής είναι η λιτάνευση της εικόνας της Θεοτόκου σε όλη την πόλη αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Δεκαπενταύγουστο τιμώνται και τα θύματα του υποβρύχιου Έλλη που τορπιλίστηκε από ιταλικές δυνάμεις ανήμερα της εορτής, μέσα στο λιμάνι.

ΗΜΑΘΙΑ: Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν αυτός που χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα. Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών.
Από το 1952, αρχίζει η ελλαδική ιστορία της Παναγίας Σουμελά. Το 1951-1952 η εικόνα παραχωρείται στο σωματείο «Παναγία Σουμελά» Θεσσαλονίκης, το οποίο και άρχισε την ανέγερση της Μονής, σε ένα επίπεδο του Βερμίου, πάνω από το χωριό Καστανιά, που είχε παραχωρήσει δωρεάν 500 στρέμματα για την ανέγερση του Προσκυνήματος. Από τότε μέχρι σήμερα κάθε χρόνο, το τριήμερο του 15Αύγουστου, είναι πρωτοφανής η συρροή χιλιάδων προσκυνητών απ’ όλα τα Διαμερίσματα της χώρας και το εξωτερικό. Η περιφορά της Εικόνας, μέσα στον χώρο του ιερού προσκυνήματος, γίνεται με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση, είναι μια από τις πιο συγκινητικές και κατανυκτικές ακολουθίες.

ΑΓΙΟΝ ΌΡΟΣ: Οι καλόγεροι της μοναχικής πολιτείας του Άθω ονομάζουν το Άγιον Όρος «κλήρον ίδιον της Θεοτόκου» και «περιβόλι της Παναγίας». Σύμφωνα με τις μοναχικές παραδόσεις, η Θεοτόκος επισκέφθηκε το Όρος, όταν, πλέοντας για την Κύπρο μαζί με τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή για να επισκεφθούν τον Λάζαρο, αναγκάστηκαν εξαιτίας μιας μεγάλης τρικυμίας, από τις συνηθισμένες στη βορειοανατολική πλευρά του Άθω, να προσορμιστούν στη θέση όπου αργότερα ιδρύθηκε η Μονή των Ιβήρων.
Στην περιοχή τότε δεν υπήρχαν άλλοι οικισμοί παρά τα ερείπια ενός ναού του Απόλλωνος. Η Παναγία, σύμφωνα με την παράδοση, ενθουσιάστηκε με το μοναδικό τοπίο του Άθω και ζήτησε από τον Γιο της να της δωρίσει τη χερσόνησο. Τότε, ακούστηκε η φωνή του Χριστού, που αφιέρωνε αιώνια τον Άθω στην Παναγία: «Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σος και περιβόλαιον σον και παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι». Από τότε αφιερώθηκε το Όρος ως «κλήρος και περιβόλι της Παναγίας».

ΈΒΡΟΣ: Στον ποταμό Έβρο και το Δέλτα του, βρίσκεται η σημερινή πόλη των Φερών με το ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας, σύμβολο της τέχνης και του πολιτισμού της Βυζαντινής Θράκης. Ο ναός έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών και προσκυνηματικό τους κέντρο.
ΔΡΑΜΑ: Κτισμένη στις βόρειες παρυφές του όρους Παγγαίου σε υψόμετρο 753μ., η μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας, ιδρύθηκε από τον Άγιο Γερμανό το 518 μ.Χ. σε απόσταση 50μ. από το μοναστικό οικισμό που είχε ιδρύσει στη θέση Βίγλα γύρω στο 451 μ.Χ. ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων. Το όνομά της εικάζεται ότι προήλθε από παραφθορά της έκφρασης «εικών φοινίσσουσα», διότι η αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας λέγεται ότι εξέπεμπε ερυθρωπό φως (φοινικούν χρώμα).

ΓΡΕΒΕΝΑ: Το ψηλότερο χωριό της Ελλάδας, η δοξασμένη και πολυτραγουδισμένη Σαμαρίνα, συγκεντρώνει χιλιάδες προσκυνητές που καταφθάνουν στη Μεγάλη Παναγιά για να πανηγυρίσουν σε ένα γλέντι που κρατάει τρεις ολόκληρες ημέρες.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ: Στην Πάρο γιορτάζει η Παναγία η Εκατονταπυλιανή, ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, που έχει συμπληρώσει 17 αιώνες ζωής. Οι εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται το βράδυ του Δεκαπενταύγουστου με παραδοσιακούς παριανούς χορούς και καύση πυροτεχνημάτων. Στη Νίσυρο μέσα στο κάστρο των Ιπποτών αναγέρθηκε η Παναγία η Σπηλιανή. Το όνομα έλαβε εξαιτίας του φυσικού χώρου του σπηλαίου στο οποίο βρίσκεται από το 1600 μ.Χ. Η Μονή επί τουρκοκρατίας κυκλοφόρησε χάρτινα νομίσματα με ελληνικά γράμματα για τις συναλλαγές των κατοίκων. Ναυτικοί, κάτοικοι του νησιού, προσκυνητές έχουν κάτι να διηγηθούν για τη βοήθεια που έλαβαν από τη Μεγαλόχαρη.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ: Η Παναγία η Καβουριανή, βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξηρόκαμπος, στη Λέρο. Το γραφικό εκκλησάκι ονομάζεται και της Καβουράδαινας, διότι στη θέση που είναι, κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγίας! Στη Ρόδο, η Παναγία Φανερωμένη, λέγεται και Λουβιαρίτσα επειδή στα κελιά της έμεναν οι λουβιάρηδες (λεπροί) του νησιού. Στην Πάτμο η Παναγία η Διασώζουσα, πίσω από τη Μονή του Θεολόγου, η εκκλησία της Παναγιάς του Γράβα στη Χώρα, το κάθισμα της Παναγίας του Απόλου στον Κάμπο, το μοναστήρι της Παναγίας στο Λιβάδι, η Παναγία η Κουμάνα στη Σκάλα είναι μερικές μόνο από τις υπάρχουσες στο νησί. Στην κορυφή της χερσονήσου Γερανού δεσπόζει η Παναγία του Γερανού. Στις 14 Αυγούστου τελείται εσπερινός και την επομένη γίνεται λειτουργία με λαϊκό πανηγύρι που διαρκεί όλη τη νύχτα. Στην Κάλυμνο, το ελαιοτριβείο της Παναγίας με τα τσούκχουα (τον γνωστό πυρήνα των ελιών), υπήρξε η αιτία για το προσωνύμιο που δόθηκε. Στον Αργινώντα προσφέρονται λουκουμάδες και άλλοι μεζέδες, στους Βοθύνους ψήνονται ρεβίθια στους φούρνους και στην Κυρά Ψηλή μετά τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με μοούρι και τσαμπούνες.

Χρόνια Πολλά σε όλους